05 - De techniek van de integrale consolidatie
Voor het consolideren van balansen en resultatenrekeningen bestaan meerdere technieken. De meest bekende techniek is de consolidatie met behulp van een werkblad.
Bij deze techniek wordt gebruikgemaakt van een werkblad voor de balansconsolidatie en een werkblad voor de consolidatie van de resultatenrekeningen. Het werkblad voor de consolidatie van de balansen van een moeder met één dochter ziet er bijvoorbeeld als volgt uit:
| 31 december 2006 |
Balans moeder |
Balans dochter
|
Elimi
|
naties |
Geconsolideerde balans |
|
|
|
Debet |
Credit |
|
| |
|
|
|
|
|
| ACTIVA |
|
|
|
|
|
| Deelneming in Dochter BV |
|
|
|
|
|
| Debiteuren |
|
|
|
|
|
| Overige activa |
|
|
|
|
|
| |
-----------
|
-----------
|
-------
|
--------
|
------------------------
|
| |
|
|
|
|
|
| PASSIVA |
|
|
|
|
|
| Aandelenkapitaal |
|
|
|
|
|
| Reserves |
|
|
|
|
|
| Saldo winst boekjaar |
|
|
|
|
|
| Crediteuren |
|
|
|
|
|
| |
-----------
|
-----------
|
-------
|
--------
|
------------------------
|
Op dezelfde manier kan een werkblad voor de consolidatie van de resultatenrekening worden opgesteld.
Het invullen van het werkblad verloopt als volgt:
- Noteer eerst de gegevens die vermeld staan op de enkelvoudige balansen (c.q. resultatenrekeningen) van moeder en dochter.
- Maak vervolgens de eliminaties.
- Stel daarna de geconsolideerde balans (c.q. resultatenrekening) op.
Om de geconsolideerde overzichten te verkrijgen, moeten we:
- alle onderlinge verhoudingen op de te consolideren balansen en resultatenrekeningen elimineren, en vervolgens
- alle overgebleven posten optellen.
Het elimineren van de onderlinge verhoudingen is het belangrijkst van het consolideren en omvat het volgende:
- de post `Deelneming` debet op de balans van de moeder moet worden geëlimineerd tegen het eigen vermogen op de balans van de dochter;
- alle onderlinge vorderingen en schulden moeten worden geëlimineerd (bijvoorbeeld de rekening courant verhoudingen)
- alle onderlinge leveranties moeten worden geëlimineerd. Hierbij moeten we ook denken aan het elimineren van intercompany profits op onderlinge leveranties, die nog niet hebben geleid tot verkopen aan afnemers buiten de groep en dus nog niet gerealiseerd zijn.
- alle onderlinge toerekeningen van kosten en baten moeten worden geëlimineerd.
Bij het optellen van de overgebleven posten moeten we letten op:
- Formele eenheid in de op te tellen posten > de namen van de op te tellen posten moeten gelijk zijn. Dit kunnen we bijvoorbeeld bereiken door het gebruik van eenzelfde rekeningstelsel voor de consolideren ondernemingen.
- Materiële eenheid in de op te tellen posten > naast een gelijke benaming van de overeenkomstige op te tellen posten, moeten deze ook inhoudelijk gelijk zijn > lonen van onderhoudspersoneel bij de een onder de post Lonen en bij de ander op de post Onderhoudskosten.
- Dezelfde grondslagen van waardering en resultaatbepaling > materiële activa bij de een waarderen tegen historische kostprijs en bij de ander tegen de actuele waarde.
Het consolideren is altijd een extracomptabele aangelegenheid