Collectieve Arbeidsovereenkomst (CAO)
CAO staat voor Collectieve ArbeidsOvereenkomst. Het betreft een overeenkomst over arbeidsvoorwaarden en wordt afgesloten tussen werkgeversorganisaties en werknemersorganisaties. Het doel van een CAO is om belangrijke arbeidsvoorwaarden collectief uit te onderhandelen en daar in de individuele arbeidsovereenkomsten naar te kunnen verwijzen.
CAO’s worden in beginsel afgesloten tussen werkgeversorganisaties en werknemersorganisaties, al zijn daar variaties op mogelijk. Bij bedrijfstak-CAO´s worden de afspraken inderdaad gemaakt tussen de werkgevers- en werknemersorganisaties. Sommige, vaak grotere bedrijven, hebben een eigen CAO. In dat geval wordt de overeenkomst afgesloten tussen het bedrijf en de werknemersorganisaties. Het komt ook voor dat werkgevers of werkgeversorganisaties niet met alle werknemersorganisaties tot overeenstemming komen en alleen met de partijen die wel akkoord gaan een overeenkomst afsluiten. Bij wet is geregeld dat bij CAO onderhandelingen werknemers alleen kunnen worden vertegenwoordigd door werknemersorganisaties (vakbonden) en niet door ondernemingsraden.
CAO partners kunnen de minister vragen om de CAO algemeen verbindend te verklaren. In dat geval zijn ook werkgevers die niet bij de (salaris)onderhandelingen betrokken waren, maar wel onder de werking van de CAO vallen, verplicht zich aan de bepalingen van de CAO te houden. Het doel van algemeen verbindend verklaringen is om werknemers te beschermen tegen oneerlijke concurrentie. De meeste CAO’s staan werkgevers toe om ten gunste van werknemers af te wijken van de CAO.
Bij wet is geregeld dat een aantal arbeidsvoorwaarden standaard zijn geregeld, tenzij bij CAO daar afwijkende afspraken over worden gemaakt. De belangrijkste voorbeelden hiervan zijn de lengte van de proeftijd en de opzegtermijn.
Andere arbeidsvoorwaarden die vaak in CAO’s worden geregeld zijn:
- salarisschalen, prijsindexatie, jeugdlonen, bonussen en tantièmes;
- toeslagen voor onregelmatig werk, bereikbaarheid en overwerk;
- regelingen voor vakantie, calamiteiten, feestdagen en bijzonder verlof;
- regelingen voor studie, bijscholing en stageplaatsen;
- regelingen voor herintreders, herscholing en kinderopvang;
- regelingen voor prepensioen en pensioen;
- afspraken over werktijden, werkomstandigheden en andere arbo gerelateerde zaken;
- afspraken over loondoorbetaling bij ziekte, arbeidsongeschiktheid en re-integratie.