Deel 4 Hulprekeningen van het eigen vermogen
In de vorenstaande voorbeelden en in de oefenopgave hebt u de grootboekrekening eigen vermogen gecrediteerd voor de brutowinst bij verkoop en gedebiteerd voor de kosten en de privéopname. U kunt zich voorstellen dat er in een onderneming veel mutaties op de grootboekrekening eigen vermogen terechtkomen. Een onderneming heeft waarschijnlijk vele verkopen en inkopen, de nodige kostenposten en mogelijk privéopnamen en privéstortingen. Wanneer al deze mutaties terechtkomen op de rekening Eigen Vermogen, dan wordt deze rekening onoverzichtelijk. Het kost dan veel tijd om te achterhalen waardoor het eigen vermogen groter of kleiner is geworden. Daarom worden voor posten die het eigen vermogen veranderen aparte grootboekrekeningen aangelegd. Omdat deze grootboekrekeningen ons iets vertellen over de wijzigingen in het eigen vermogen noemen we ze hulprekeningen van het eigen vermogen. Voor elke oorzaak van een wijzing in het eigen vermogen wordt een hulprekening van het eigen vermogen geopend. Zo onderscheiden we o.a. de volgende hulprekeningen: opbrengst verkopen, inkopenwaarde verkopen, renteopbrengsten, interestkosten, advertentiekosten, loonkosten, privé etc.
De boekingsregels voor de hulprekeningen van het eigen vermogen zijn gelijk aan de boekingsregels van het eigen vermogen dus:
6)
Hulprekeningen van het eigen vermogen
• De hulprekening van het eigen vermogen wordt gecrediteerd bij toename van het eigen vermogen.
• De hulprekening van het eigen vermogen wordt gedebiteerd bij de afname van het eigen vermogen.
Opbrengsten en kosten
Bij de verkoop van goederen wil de ondernemer graag informatie uit de boekinghouding kunnen aflezen. Bij een handelsbedrijf is de volgende informatie zeker van belang:
• De omzet = het aantal verkochte eenheden º verkoopprijs per stuk.
• De inkoopwaarde = het aantal verkochte eenheden º de inkoopprijs per stuk.
• De brutowinst = omzet – inkoopwaarde.
Hoe blijkt dit nu uit de boekhouding?
Als we alleen de brutowinst noteren op de rekening Eigen vermogen is dan niet voldoende. Het geeft de ondernemer onvoldoende informatie. Bovendien is het fiscaal verplicht om de totale omzet te registreren.
Daarom wordt voor zowel voor de omzet als de inkoopwaarde een grootboekrekening aangemaakt. Dit zijn hulprekeningen van het eigen vermogen.
Voorbeeld:
Voor € 15,- per stuk Verkocht per kas 200 G producten
€ 8,- per stuk is Inkoopprijs van deze 200 G producten
Omzet = 200 x € 15,- € 3.000,-
Inkoopwaarde 200 x € 8,- € 1.600,-
Brutowinst € 1.400,-
Boeking:
Kas: rekening van bezit, neemt toe, dus debiteren voor € 3.000,-
Voorraad: rekening van bezit, neemt af, dus crediteren voor € 1.600,-
(grootboekrekening Voorraad vermeldt de voorraden tegen inkoopprijs)
Voor de omzet maken we de grootboekrekening Opbrengst verkopen aan en voor de inkoopwaarde maken we de grootboekrekening Inkoopwaarde verkopen aan.
H.2 afb. 33 en 34
Brutowinst kan worden berekend uit het verschil tussen de laatste twee rekeningen.
7) door het gebruik van de grootboekrekening Opbrengst verkopen en Inkoopwaarde verkopen krijgt de ondernemer meer informatie over de totstandkoming van de brutowinst.
Ook andere posten die het eigen vermogen beïnvloeden boeken we niet rechtstreeks op de grootboekrekening Eigen vermogen, maar deze krijgen een aparte grootboekrekening.
Zo worden voor alle kostenposten, zoals energie, huur, interest en alle andere kosten die de onderneming maakt, een grootboekrekening geopend.
Privé
De eigenaar van een eenmanszaak neemt vaak geld en/of goederen uit zijn zaak voor privégebruik. Dit noemt men privéonttrekkingen. Ook kan het voorkomen dat hij geld en/of goederen uit zijn privébezit in de zaak inbrengt. Dit noemt men privétoevoegingen. Door privéonttrekkingen en privétoevoegingen verandert het eigen vermogen. Hiervoor gebruiken we de hulprekening van het eigen vermogen Privé.
We zullen de eerdergenoemde financiële feiten 5,6,7 en 8 nogmaals bespreken, maar nu met gebruikmaking van de hulprekeningen van het eigen vermogen. We gebruiken dus net de rekening Eigen vermogen, maar maken hulprekening van het eigen vermogen aan om de wijziging op te boeken.
Financieel feit 5:
Op 6 februari 20.. per kas goederen verkocht voor € 14.000,- met een inkoopwaarde van € 10.000,-
Welke rekeningen veranderen?
• Voorraad goederen
• Kas
• Opbrengst verkopen
• Inkoopwaarde verkopen.
• Voorraad goederen is een rekening van bezit.
Bezit neemt af.
Dus: de grootboekrekening Voorraad goederen crediteren voor € 10.000,-
• Kas is een rekening van bezit.
Bezit neemt toe.
Dus: de grootboekrekening Kas debiteren voor € 14.000,-
• Opbrengst verkopen is een hulprekening van het eigen vermogen.
Het eigen vermogen neemt toe.
Dus: de grootboekrekening Opbrengst verkopen crediteren voor € 14.000,-
• Inkoopwaarde verkopen is een hulprekening van het eigen vermogen.
Het eigen vermogen neemt af.
Dus: de grootboekrekening Inkoopwaarde verkopen debiteren voor € 10.000,-
H.2 afb. 35-38
We berekenen de brutowinst van deze verkoop als volgt:
Opbrengst verkopen € 14.000,-.
Inkoopwaarde verkopen – 10.000,-.
Brutowinst € 4.000,-.
Financieel feit 6:
Op 7 februari 20.. de intrest van de hypotheek over februari is per Postbank betaald, een bedrag van €875,-
Er word voor intrestkosten een hulprekening gemaakt van het eigen vermogen.
Welke rekeningen veranderen?
• Postbak
• Interestkosten
• Postbank is een rekening van bezit.
Bezit neemt af.
Dus de grootboekrekening Postbank crediteren voor € 875,-
• Interestkosten is een hulprekening van het eigen vermogen.
Eigen vermogen neemt af.
Dus de grootboekrekening interestkosten wordt gedebiteerd voor € 875,-
H.2 afb. 39-40
Financieel feit 7:
Op 8 februari 20.. voor privédoeleinden €2.000,- per kas opgenomen.
We openen een hulprekening vooralle financiële feiten die te maken hebben met privédoeleinden van de eigenaar.
Welke rekeningen veranderen?
• Kas
• Privé
• Kas is een rekening van bezit
Bezit neemt af.
Dus: de grootboekrekening Kas crediteren voor € 2.000,-
• Privé is hulprekening van het eigen vermogen.
Eigen vermogen neemt af.
Dus de grootboekrekening privé debiteren voor € 2.000,-
H.2 afb. 41-42
Financieel feit 8:
Op 10 februari 20..goederen zijn verkocht voor €13.000,- op rekening met inkoopwaarde van €8.000,-
Welke rekening veranderen?
• Voorraad goederen
• Debiteuren.
• Opbrengsten verkopen
• Inkoopwaarde verkopen.
• Voorraad goederen is een rekening van bezit.
Bezit neemt af.
Dus de grootboekrekening Voorraad goederen crediteren voor € 8.000,-
• Debiteuren is een rekening van bezit.
Bezit neemt toe.
Dus de grootboekrekening Debiteuren debiteren voor € 13.000,-
• Opbrengst verkopen is een hulprekening van het eigen vermogen.
Eigen vermogen neemt toe.
Dus de grootboekrekening Opbrengst verkopen crediteren voor € 13.000,-.
• Inkoopwaarde verkopen is een hulprekening van het eigen vermogen.
Eigen vermogen neemt af.
Dus de grootboekrekening Inkoopwaarde verkopen wordt gedebiteerd voor
€ 8.000,-.
H.2 afb. 43-46
We berekenen de brutowinst van verkoop van 10 februari als volgt:
Opbrengst verkopen € 13.000,-
Inkoopwaarde verkopen € 8.000,-
Brutowinst € 5.000,-
Let op: Hulprekeningen van het eigen vermogen staan niet op de balans (maar op de Verlies- en Winstrekening) daarom worden deze rekeningen niet geopend vanaf de balans!
Oefenopgave 2
We herhalen de gegevens en vervolgen oefen opgave 1
Joost van Barenheeft heeft de volgende balans opgesteld per 1 april 20..
H.2 afb. 47
Voorraadlijst per 1 april 20.. (vermelde prijzen zijn inkoopprijzen)
200 stuks Supernorm á € 480,- € 95.000,-
100 stuks Ruimte Cube á € 420,- – 42.000,-
€ 138.000,-
In maart 20.. deden zich de volgende financiële feiten voor:
2 apr Gekocht op rekening en ontvangen 80 stuks Ruimte
Cube á € 420,- € 33.600,-
7 apr Verkocht per kas en afgeleverd 50 stuks Supernorm á
€ 800,- € 40.000,-
9 apr Betaald de schuld aan een leverancier door
Overmaking per bank € 14.400,-
14 apr Gekocht inventaris op rekening € 13.300,-
16 apr Betaald per bank de huur van het bedrijfspand voor
Februari 20.. € 4.200,-
25 apr Betaald per kas de lonen van februari 20.. € 9.400,-
27 apr Verkocht op rekening en afgeleverd 75 stuks Ruimte
Cube á € 600,- € 45.000,-
28 apr Betaald per kas de overige bedrijfskosten van februari € 6.600,-
29 apr Uit de kas genomen voor privédoeleinden € 2.000,-
Naast de grootboekrekeningen op de balans gebruikt Verlinde de volgende hulprekeningen van het eigen vermogen:
• Opbrengst verkopen.
• Inkoopwaarde verkopen.
• Huur.
• Loonkosten.
• Bedrijfskosten.
• Privé.
Gevraagd±
Stel de grootboekrekeningen samen voor april 20XX