Grootboekrekening – Deel 4
Bij vorige delen heeft u steeds eigen vermogen gecrediteerd bij bruto winst en gedebiteerd bij kosten of privéopname. Al met al zijn dat veel mutaties voor een onderneming. Als ze elke inkoop, verkoop of privéopname moeten zetten op de rekening Eigen vermogen wordt deze heel groot en onoverzichtelijk.
Daarvoor is een oplossing bedacht. Posten die het eigen vermogen aanpassen krijgen een eigen grootboekrekening. Voorbeelden van zulke posten zijn opbrengst verkopen, renteopbrengsten, interestopbrensten, loonkosten.
Regels hulprekeningen
Voor de hulprekeningen gelden dezelfde boekingsregels als voor de normale boekingsregels van het eigen vermogen.
Hulprekeningen van het eigen vermogen
- De hulprekening van het eigen vermogen wordt gecrediteerd bij toename van het eigen vermogen.
- De hulprekening van het eigen vermogen wordt gedebiteerd bij de afname van het eigen vermogen.
Als een bedrijf spullen verkoopt wil de ondernemer daar informatie uithalen. Door middel van de boekhouding kan dit. De volgende drie begrippen helpen daarbij. Hieronder staat hoe u die kunt berekenen.
- De omzet = het aantal verkochte eenheden * verkoopprijs per stuk.
- De inkoopwaarde = het aantal verkochte eenheden * de inkoopprijs per stuk.
- De brutowinst = omzet – inkoopwaarde.
Waarom geven deze drie waardes nu meer informatie aan een ondernemer? Zo is het beter zichtbaar voor een ondernemer hoe hij zijn brutowinst behaald heeft. Vandaar dat een ondernemer extra hulprekeningen aanmaakt voor het Eigen vermogen. Daarnaast is het voor een bedrijf verplicht de totale omzet te registeren.
Prive
Ook kan een ondernemer geld in of uit zijn bedrijf halen. Dit noemen we priveontrekkingen en privetoevoegingen. Wanneer dit gebeurd zal het Eigen vermogen ook veranderen. Hiervoor gebruiken we ook een hulprekening voor het Eigen vermogen.
Voorbeelden
Hieronder staan verschillende boekhoudkundige voorbeelden. Eerste beginnen we met een paar voorbeeld opgaven en daarna moet u het zelf doen.
Stel steeds de zelfde vragen bij elke verandering.
- Welke posten veranderen er?
- Zijn er veranderingen in het Eigen Vermogen?
- Zo ja, Welke hulprekeningen moet ik aanmaken?
- Staan deze posten debet of credit op de balans?
- Nemen de posten toe of af? Hiermee samenhangend moet ik ze debiteren of crediteren?
Voorbeeld:
Voor € 15,- per stuk Verkocht per kas 200 Z producten
€ 8,- per stuk is Inkoopprijs van deze 200 Z producten
Omzet = 200 x € 15,- € 3.000,-
Inkoopwaarde 200 x € 8,- € 1.600,-
Brutowinst € 1.400,-
Boeking:
Kas: rekening van bezit, neemt toe, dus debiteren voor € 3.000,-
Voorraad: rekening van bezit, neemt af, dus crediteren voor € 1.600,-
(grootboekrekening Voorraad vermeldt de voorraden tegen inkoopprijs)
Voor de omzet maken we de grootboekrekening Opbrengst verkopen aan en voor de inkoopwaarde maken we de grootboekrekening Inkoopwaarde verkopen aan.
Uitleg:
Nu kan je zien dat de brutowinst gelijk is aan het verschil tussen de hulprekeningen. Zo heb je dus nog steeds de brutowinst, maar nu met meer informatie.
Ook andere posten die het eigen vermogen beïnvloeden boeken we niet rechtstreeks op de grootboekrekening Eigen vermogen, maar deze krijgen een aparte grootboekrekening.
Zo worden voor alle kostenposten, zoals energie, huur, interest en alle andere kosten die de onderneming maakt, een grootboekrekening geopend.
Voorbeeld 2:
Op 6 maart per kas goederen verkocht voor € 15.000,- met een inkoopwaarde van € 10.000,-
Welke rekeningen veranderen?
• Voorraad goederen
• Kas
• Opbrengst verkopen
• Inkoopwaarde verkopen.
• Voorraad goederen is een rekening van bezit.
Bezit neemt af.
Dus: de grootboekrekening Voorraad goederen crediteren voor € 10.000,-
• Kas is een rekening van bezit.
Bezit neemt toe.
Dus: de grootboekrekening Kas debiteren voor € 15.000,-
• Opbrengst verkopen is een hulprekening van het eigen vermogen.
Het eigen vermogen neemt toe.
Dus: de grootboekrekening Opbrengst verkopen crediteren voor € 15.000,-
• Inkoopwaarde verkopen is een hulprekening van het eigen vermogen.
Het eigen vermogen neemt af.
Dus: de grootboekrekening Inkoopwaarde verkopen debiteren voor € 10.000,-
We berekenen de brutowinst van deze verkoop als volgt:
Opbrengst verkopen € 15.000,-.
Inkoopwaarde verkopen – 10.000,-.
Brutowinst € 5.000,-.
Voorbeeld 3:
Op 7 maart de interest van de hypotheek over februari is per Rabobank betaald, een bedrag van €875,-
Er word voor interestkosten een hulprekening gemaakt van het eigen vermogen.
Welke rekeningen veranderen?
• Rabobank
• Interestkosten
• Rabobank is een rekening van bezit.
Bezit neemt af.
Dus de grootboekrekening Rabobank crediteren voor € 875,-
• Interestkosten is een hulprekening van het eigen vermogen.
Eigen vermogen neemt af.
Dus de grootboekrekening interestkosten wordt gedebiteerd voor € 875,-
Voorbeeld 4:
Op 9 maart voor privédoeleinden €2.000,- per kas opgenomen.
We openen een hulprekening voor alle financiële feiten die te maken hebben met privédoeleinden van de eigenaar.
Welke rekeningen veranderen?
• Kas
• Privé
• Kas is een rekening van bezit
Bezit neemt af.
Dus: de grootboekrekening Kas crediteren voor € 2.000,-
• Privé is hulprekening van het eigen vermogen.
Eigen vermogen neemt af.
Dus de grootboekrekening privé debiteren voor € 2.000,-
Voorbeeld 5
Op 10 maart goederen zijn verkocht voor €15.000,- op rekening met inkoopwaarde van €9.000,-
Welke rekening veranderen?
• Voorraad goederen
• Debiteuren.
• Opbrengsten verkopen
• Inkoopwaarde verkopen.
• Voorraad goederen is een rekening van bezit.
Bezit neemt af.
Dus de grootboekrekening Voorraad goederen crediteren voor € 9.000,-
• Debiteuren is een rekening van bezit.
Bezit neemt toe.
Dus de grootboekrekening Debiteuren debiteren voor € 15.000,-
• Opbrengst verkopen is een hulprekening van het eigen vermogen.
Eigen vermogen neemt toe.
Dus de grootboekrekening Opbrengst verkopen crediteren voor € 15.000,-.
• Inkoopwaarde verkopen is een hulprekening van het eigen vermogen.
Eigen vermogen neemt af.
Dus de grootboekrekening Inkoopwaarde verkopen wordt gedebiteerd voor
€ 9.000,-.
We berekenen de brutowinst van verkoop van 10 maart als volgt:
Opbrengst verkopen € 15.000,-
Inkoopwaarde verkopen € 9.000,-
Brutowinst € 6.000,-
Opdracht
Hieronder staan dezelfde gegevens als in Grootboekrekeningen Deel 3.
We gebruiken nu echter hulprekeningen voor het Eigen vermogen.
Let op: Hulprekeningen van het eigen vermogen staan niet op de balans (maar op de Verlies- en Winstrekening) daarom worden deze rekeningen niet geopend vanaf de balans!
Karel van der Geest heeft de volgende balans opgesteld per 1 april 2020
Voorraadlijst per 1 april 2020 (vermelde prijzen zijn inkoopprijzen)
200 stuks Supernorm á € 480,- € 95.000,-
100 stuks Ruimte Cube á € 420,- – 42.000,-
€ 138.000,-
In maart 2020 deden zich de volgende financiële feiten voor:
2 apr Gekocht op rekening en ontvangen 80 stuks Ruimte
Cube á € 420,- € 33.600,-
7 apr Verkocht per kas en afgeleverd 50 stuks Supernorm á
€ 800,- € 40.000,-
9 apr Betaald de schuld aan een leverancier door
Overmaking per bank € 14.400,-
14 apr Gekocht inventaris op rekening € 13.300,-
16 apr Betaald per bank de huur van het bedrijfspand voor
Februari 2020 € 4.200,-
25 apr Betaald per kas de lonen van februari 2020 € 9.400,-
27 apr Verkocht op rekening en afgeleverd 75 stuks Ruimte
Cube á € 600,- € 45.000,-
28 apr Betaald per kas de overige bedrijfskosten van februari € 6.600,-
29 apr Uit de kas genomen voor privédoeleinden € 2.000,-
Naast de grootboekrekeningen op de balans gebruikt Karel de volgende hulprekeningen van het eigen vermogen:
• Opbrengst verkopen.
• Inkoopwaarde verkopen.
• Huur.
• Loonkosten.
• Bedrijfskosten.
• Privé.
Vraag:
Stel de grootboekrekeningen samen voor april 2020