Pensioen en de nabestaanden

Als je gaat trouwen of kinderen krijgt is het belangrijk dat je stilstaat bij je pensioen. Je kunt via je pensioenregeling ervoor zorgen dat je partner en kinderen financieel goed achterblijven als jij komt te overlijden.

Trouwen of samenwonen

Als je een pensioenregeling hebt, krijgt je partner na jouw overlijden vaak een uitkering: nabestaanden- of partnerpensioen. Raadpleeg voor de zekerheid je pensioenreglement of doe navraag bij je pensioenuitvoerder.

Let op of:

  • er uitzonderingen zijn in de pensioenregeling;
  • dit je eerste of tweede huwelijk is;
  • de uitkering voldoende is om van te leven. Het is namelijk minder dan je huidige salaris en minder dan je pensioen;
  • je partner aanspraak kan maken op een nabestaandenuitkering (Anw) van de overheid.

Ben je niet getrouwd of is je relatie niet geregistreerd bij de burgerlijke stand? Dan is er kans dat de partner met wie je ongehuwd samenleeft, na je overlijden géén nabestaandenpensioen krijgt. Vaak stellen pensioenregelingen dan eisen aan de duur van je relatie. De vereiste termijn kan variëren van een half tot wel vijf jaar. Een samenlevingsovereenkomst kan ook verplicht zijn. Voldoe je niet aan de eisen, dan kan je partner na je overlijden geen aanspraak maken op een nabestaandenpensioen.

Sommige pensioenregelingen bieden de keuze om wel of niet iets te regelen als jij overlijdt. Heel vaak is dat het geval bij beschikbarepremieregelingen. Ook in middelloonregelingen en eindloonregelingen kun je vaak zelf keuzes maken. Toen je nog alleenstaand was koos je er waarschijnlijk voor niets te regelen voor een partner. Als je gaat trouwen of samenwonen moet je daar even bij stilstaan. Als je partner van jouw inkomen afhankelijk is en zelf niet genoeg verdient, zal je keuze herzien moeten worden.

Uitzonderingen

Trouw je pas na je pensionering, dan krijgt je partner na je overlijden géén nabestaandenpensioen. Als jij en je partner veel in leeftijd verschillen, dan komt het voor dat het nabestaandenpensioen wordt gekort. Heeft je veel jongere overblijvende partner geen eigen inkomen, dan kan hij of zij in de problemen komen. Kijk je pensioenregeling na en bespreek samen of je iets aanvullends moet regelen.

Tweede huwelijk

Als je ooit gescheiden bent moet je beseffen dat het nabestaandenpensioen voor je nieuwe partner verminderd wordt met het bedrag dat je ex krijgt aan bijzonder nabestaandenpensioen. Dit kan ervoor zorgen dat je nieuwe partner na jouw overlijden te weinig inkomen heeft.

ANW

De kans dat je partner een uitkering van de overheid krijgt vanuit de Algemene nabestaandenwet (ANW) wordt steeds kleiner. Je partner moet dan:

  • jonger zijn dan 65 jaar op de dag van jouw overlijden én;
  • geboren zijn vóór 1 januari 1950 of;
  • kinderen hebben die jonger zijn dan 18 jaar of;
  • voor meer dan 45% arbeidsongeschikt zijn.

Je kunt nu al nagaan of je partner voor een ANW-uitkering in aanmerking komt. Als dat niet zo is en je partner geen eigen inkomen heeft, moet je tijdig maatregelen treffen. Je kunt bijvoorbeeld een Anw-hiaatverzekering afsluiten.

Kinderen krijgen

Voor je kinderen is er meestal automatisch een wezenpensioen na je overlijden. Je hoeft je kind na de geboorte niet apart aan te melden.

Echtscheiding

Bij (echt-)scheiding denk je vooral aan de verdeling van de gemeenschappelijke boedel, de alimentatie en de voogdij. Maar denk ook aan de gevolgen voor je pensioen. Je moet dat namelijk verdelen met je ex.

Bij de verdeling word er gekeken naar  twee pensioensoorten: het nabestaandenpensioen en het ouderdomspensioen.

Nabestaandenpensioen

Word in jouw pensioenregeling het nabestaandenpensioen opgebouwd of op risicobasis verzekerd? In het laatste geval heeft je ex geen aanspraak op een uitkering als jij komt te overlijden. Voor nabestaandenpensioen dat wordt opgebouwd is in de wet geregeld dat je ex-partner recht heeft op een bijzonder weduwe- of weduwnaarspensioen. Het bijzonder weduwe- of weduwnaarspensioen is het nabestaandenpensioen dat tot de datum van echtscheiding is opgebouwd. Het wordt een bijzonder pensioen genoemd omdat het na overlijden van de deelnemer uitbetaald wordt op een moment dat de ex-partner niet meer met de deelnemer of ex-deelnemer getrouwd is, en dus eigenlijk ook geen weduwe of weduwnaar is. Ook geregistreerde partners hebben recht op zo’n bijzonder weduwe- of weduwnaarspensioen.

Ongehuwd en ongeregistreerd samenwonenden hebben geen wéttelijk recht op een bijzonder nabestaandenpensioen. Dat betekent echter niet dat de ex-partner nooit zo’n uitkering krijgt. In veel pensioenregelingen is bepaald dat de ex-partner bij het beëindigen van de samenwoning op dezelfde manier als bij echtscheiding een bijzonder nabestaandenpensioen krijgt na jouw overlijden. Ook in een samenlevingscontract kun je afspraken maken over de verdeling van het pensioen.

En als je hertrouwt? Denk er dan aan dat het nabestaandenpensioen voor je nieuwe partner verminderd wordt met het bedrag dat je ex krijgt aan bijzonder nabestaandenpensioen. Het kan dus zijn dat je nieuwe partner daardoor na jouw overlijden te weinig inkomen heeft.

Ouderdomspensioen

In de Wet pensioenverevening is bepaald dat het pensioen bij scheiding ‘verevend’ wordt. Dat wil zeggen dat de ex recht heeft op de helft van het pensioen dat tijdens het huwelijk is opgebouwd. Dat geldt zowel voor een gewone echtscheiding als voor de scheiding van tafel en bed.
De ex krijgt zijn/haar deel van het pensioen pas vanaf de datum dat de ander met pensioen gaat. Wanneer de scheiding binnen twee jaar is gemeld aan de pensioenuitvoerder, moet de pensioenuitvoerder het pensioendeel van de ex-partner rechtstreeks uitbetalen. Veel mensen vinden dat prettig, omdat ze dan niet afhankelijk zijn van de welwillendheid van de ex-partner.

Wordt de scheiding pas na twee jaar gemeld, dan vervalt het recht op rechtstreekse uitbetaling door de pensioenuitvoerder. Het recht op uitbetaling blijft, maar het aandeel moeten ze dan zelf bij hun ex opeisen. Het deel van je pensioen dat aan je ex wordt toebedeeld, wordt uitgekeerd zolang jullie allebei in leven zijn. Na overlijden van je ex-partner, krijgt degene die het pensioen had opgebouwd weer het volledige pensioen. Als jij eerder overlijdt dan je ex-partner, dan stopt de uitkering. Mogelijk krijgt je ex dan nog wel een bijzonder nabestaandenpensioen.

Conversie

Je mag van de wettelijke regeling van pensioenverdeling afwijken. De belangrijkste afwijking van de standaardverdeling is conversie. Bij conversie worden het aandeel in het ouderdomspensioen en de waarde van het eventuele bijzonder nabestaandenpensioen omgezet in één pensioenrecht voor de ex. Conversie kan voor de ex aantrekkelijk zijn omdat hij/zij dan zelf kan bepalen wanneer het pensioen ingaat. Het kan echter ook nadelig zijn omdat de ex na het overlijden van de voormalige partner het nabestaandenpensioen misloopt. De ex-partner die voor conversie kiest, moet dus volledig in het eigen onderhoud kunnen voorzien. In veel situaties waarin alimentatie wordt ontvangen, is dit niet het geval. Conversie kan ook nadelen hebben voor degene die het pensioen heeft opgebouwd. Bij verevening zou je na overlijden van de ex-partner weer je volledige ouderdomspensioen krijgen. Bij conversie gaat dat niet op, want dan doe je definitief afstand van de helft van je ouderdomspensioen. Huwelijk of samenwonen moet je aanmelden bij je werkgever en/of pensioenuitvoerder.

 

Lees meer over pensioenen